Spor Bilimleri ile Sınıf Öğretmenliği Bölümlerinde Okuyan Öğrencilerin Liderlik Özelliklerinin İncelenmesi
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.10428246Özet
Çalışmanın amacı sınıf öğretmenleri ile Spor Bilimleri Fakültesi’nde (SBF) eğitim gören öğrencilerin liderlik özelliklerinin farklı değişkenlerini tespit etmektir. Bu çalışmada nicel araştırma desenlerinden tarama, model olarak da kesitsel tarama kullanılmıştır. Çalışmada farklı illerden SBF (n:168) ve sınıf öğretmenliği bölümünden (n:153) toplam 321 öğrenciden çevrim içi ortamda veri toplanmıştır. Bu öğrencilerin liderlik özelliklerini belirlemede Bolman ve Deal tarafından geliştirilen ve Dereli tarafından Türkçeye uyarlanan “Liderlik Yönelim Ölçeği” kullanılmıştır. Elde edilen veriler istatistiksel olarak SPSS 18 paket programı ile değerlendirilmiştir. Verilerin normal dağılıma uygunluğu için çarpıklık ve basıklık katsayıları kullanılmıştır. Betimsel istatistik yöntemlerinde frekans (f), yüzde (%), standart sapma (Ss), aritmetik ortalama (X) ve bağımsız değişkenler arasındaki ilişki t-testi kullanılmıştır. Bağımsız değişkenler arasındaki ilişki tek yönlü Anova testi ile belirlenmiş ve ardından Post hoc test olan tukey testi ile gruplar arasındaki farklar analiz edilmiştir. Araştırma bulgularından öğrencilerin liderlik ölçeği toplam puan ve alt boyut puanlarının cinsiyet değişkenine göre kadınlarda, Özellikle rekreasyon bölümü olmak üzere beden eğitimi ve spor öğretmenliği, antrenörlük eğitimi öğrencilerinin, daha önce liderlik ya da yöneticilik yapan, farklı kurslara katılan ve spor branşı olan öğrencilerin liderlik gelişim özelliklerinin daha çok ön planda olduğu görülürken, çocukların liderlik özelliklerinin gelişimlerinde anne ve baba eğitim durumlarının benzerlik gösterdiği gözlenmiştir.
Referanslar
Atar, E. ve Özbek, O. (2009). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin liderlik davranışları, SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 7 (2), s. 51-59.
Aydın, R. (2016). Beden eğitimi ve spor yüksekokullarında eğitim gören bireysel ve takım sporlarıyla uğraşan öğrencilerin liderlik özelliklerinin karşılaştırılması. (Tez No. 440787) [Yüksek lisans tezi, Bartın Üniversitesi-Bartın]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
Banoğlu, K. (2012). Eğitim yöneticilerinin teknoloji liderliği yeterlikleri ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(3), 43-65.
Barth, R. S. (1990). Improving schools from within. Teachers, parents, and principals can make the difference. San Francisco, CA: Jossey-Bass.
Beycioğlu, K. (2009). İlköğretim okullarında öğretmenlerin sergiledikleri liderlik rollerine ilişkin bir değerlendirme (Hatay ili örneği) (Tez No. 240522) [Doktora tezi, İnönü Üniversitesi-Malatya]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
Bilir, F. P. (2005). Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü’nün örgüt iklimi ve çalışanların katılımla ilgili algılamaları. (Tez No. 194089). [Doktora tezi, Çukurova Üniversitesi-Adana]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
Bolman, L., Deal, T. (2003). Reframing organizations. San Francisco: Jossey-Bass.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
Can, N. (2006). Öğretmen liderliği ve engelleri, Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2, s. 137-161.
Can, N. (2009). Öğretmenlerin sınıfta ve okulda liderlik davranışları, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (2), 385-399.
Cansoy, R., Türkoğlu, M. E., Parlar, H. (2016). Liderlik özellikleri: Bir ölçek geliştirme çalışması ve öğrencilere yönelik bir araştırma. Millî Eğitim Dergisi. (212). 139-159.
Cattell, R. B. (1966). The scree test for the number of factors. Multivariate Behavioral Research, 1, 245-276.
Coates, H. B., Dobson, I. R., Goedegebuure, L., Meek, L. (2010). Across the great divide: What do Australian academics think of university leadership? Advice from the CAP survey, Journal of Higher Education Policy and Management, 32 (4), 379-387.
Çar B. (2013). Spor eğitimi alan üniversite öğrencilerinin liderlik özelliklerinin belirlenmesi. (Tez No. 349041). [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi-Ankara]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
Dereli, M. (2003). İlköğretim okulu müdürlerinin liderlik davranışları. (Tez No. 140148). [Yüksek lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi-Ankara]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
Donuk, B. (2006). Türkiye profesyonel futbol ligleri antrenörlerinin liderlik tarzlarının incelenmesi ve bir model yaklaşım. (Tez No. 193597). [Doktora tezi, Marmara Üniversitesi-İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
Durmuş, Ö. (2011). İlköğretim ve lise öğrencilerinde görülen liderlik davranışlarının araştırılması. (Tez No. 298047). [Yüksek lisans tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi-Çanakkale]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
Edizler, G., Akbulut, G. (2011). Özel öğretim kurumlarında eğitim yöneticilerinin dönüşümcü liderlik boyutları. Erciyes İletişim Dergisi, 2(2), 20-32.
Erdem, O. ve Dikici, M. (2009). Liderlik ve kurum kültürü etkileşimi, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (29), 198-213.
Ergen, Y. (2009). İlköğretim okulu müdürlerinin öğretim liderlik davranışlarının öğretmenlerin motivasyonu üzerindeki etkisi (Manisa ili örneği). (Tez No. 239657). [Yüksek lisans tezi, Celal Bayar Üniversitesi-Manisa]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
Gehring, D. R.(2007). Applying Traits Theory of Leadership to Project Management. Project Management Journal, 38 (1), 44.
Gehrke, N. (1991). Developing teachers' leadership skills. ERIC Clearinghouse on Teacher Education Washington DC.
Güçlü, N ve Koşar, S. (2016). Eğitim yönetiminde liderlik teori, araştırma ve uygulama. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Güngör N.B., (2016). Beden eğitimi öğretmen adaylarının epistemolojik inançları ile liderlik özellikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Tez No. 419343). [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi-Ankara]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
Hedlund, J., Forsythe, G.B., Horvath, J.A., Williams, W. M., Snook, S., Sternberg, R. J., (2003). Identifying and assessing tacit konowledge: understanding the practical ıntelligence of military leaders, The Leadership Quarterly, 14, 117-140.
Kaplan K., Gülden B. (2017). Oğuz Atay’ın Bir Bilim Adamının Romanı Mustafa İnan isimli eserinde yer alan lider öğretmen özellikleri, International Journal of Languages’ Education and Teaching, 5 (4), 115-136.
Karakaplan Özer, E. (2019). Etkili liderlik ile duygusal bağlılık ilişkisinde işveren markası algısının aracılık etkisi ve araştırma. (Tez No. 538427). [Doktora tezi, İnönü Üniversitesi-Malatya]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
Landis, E. A., Hill, D., ve Harvey, M. R. (2014). A synthesis of leadership theories and styles. Journal of Management Policy and Practice, 15 (2), 97.
Loughead, T. M., & Hardy, J. (2005). An examination of coach and peer leader behaviors in sport. Psychology of Sport and Exercise, 6(3), 303-312.
Luthans, F. (1992). Organizational behavior (6th Ed.). New York: McGraw Hill.
Mutlu, T. O., Akoğlu, H. E., Şentürk, H. E., Ağılönü, A., & Özbey, Ö. (2019). Antrenör adaylarının iletişim ve liderlik becerilerinin incelenmesi. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 17(1), 167-177
Mutlu, T. O., Şentürk, H. E., Akoğlu, H. E., Çetinkaya, A., Ağılönü, A., (2020). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin liderlik davranışlarının incelenmesi. Sportif Bakış: Spor ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 7 (SI2), 25-38.
Mücevher, H. M., & Erdem, R. (2018), X kuşağı akademisyenleri ile y kuşağı öğrencilerin birbirlerine karşı algıları, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 9 (22), 60-74.
Osiemo, L. B. (2012). Developing responsible leaders: The university at the service of the person, Journal of Business Ethics, 108 (2), 131-143.
Özdenk, S. (2015). Bireysel ve takım sporuyla uğraşan sporcular ile spor yapmayan bireylerin duygusal zekâ ve liderlik özelliklerinin incelenmesi. (Tez No. 419376). [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi-Ankara]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
Özmutlu İ. (2008). Beden eğitimi ve spor yüksek okullarında öğrenim gören öğrencilerin liderlik ve yaratıcılık özelliklerinin karşılaştırılması (Gazi Üniversitesi örneği). (Tez No. 288766). [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi-Ankara]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
Öztürk, Karataş E. (2017). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin liderlik yönelimleri ve öz güven davranışlarının incelenmesi. (Tez No. 473823). [Doktora tezi, İnönü Üniversitesi-Malatya]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
Sabuncuoğlu, Z. ve Tüz, M. (2001). Örgütsel psikoloji. Ezgi Kitabevi: Bursa.
Sarıkaya, Ç. O., & Bilir F. P. (2019). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin liderlik özelliklerinin incelenmesi: Çukurova Üniversitesi örneği. Trakya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi E-Dergi, 7(2), 1-18.
Semiz, H. (2011). Ortaöğretim öğrencilerinde sporun liderlik üzerine etkisi: Hendek örneği. (Tez No. 328017). [Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi-Sakarya]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
Şişman, M. (2002). Öğretim liderliği. Ankara: Pegem.
Üredi, L. and Gül, A. (2018). The review of the correlation between the leadership style of teachers and classroom menagement sufficiency. International Journal of Eurasia Social Sciences, 9(33), 1404-1433.
Yalnız Solmaz, D., Aydın, G. (2015). Beden eğitimi ve spor öğretmen adaylarının liderlik özelliklerinin bazi değişkenlere göre incelenmesi. Journal of International Social Research, 8(41), 1077-1084. doi: 10.17719/jisr.20154115091.
Yeşil, S. (2013). Küresel ve değişen çevre dinamikleri ışığında yeni yönetim yaklaşımlarından seçme konular. Şeçkin Yayıncılık.
Yücel, Y. (2011). Orta öğretim (lise) kurumlarında eğitim gören, spor yapan ve yapmayan öğrencilerin liderlik özelliklerinin araştırılması (Kars Örneği). (Tez No. 296049). [Yüksek lisans tezi, Erciyes Üniversitesi-Kayseri]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 Journal of Curriculum and Educational Studies
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.