Akran Zorbalığına Şahit Olan Öğrencilerin Algıları

Yazarlar

  • Alaattin Ciminli Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.8101863

Anahtar Kelimeler:

Zorbalık, akran, nitel, görüşme

Özet

Bu araştırmanın amacı ortaöğretim düzeyinde akran zorbalığına şahit olan öğrencilerin akran zorbalığına ilişkin görüşlerinin incelenmesidir. Çalışma nitel araştırma desenlerinden olgubilim desenine göre tasarlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunun belirlenmesinde maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Erzincan ilinde öğrenim gören 20 ortaöğretim öğrencisi oluşturmaktadır. Çalışmaya ilişkin veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmış ve betimsel analiz yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırmada akran zorbalığının yaygın bir sorun olduğu, en çok görülen zorbalık türlerinin ise sözel, fiziksel ve sanal zorbalık olduğu bulunmuştur. Ayrıca zorbalığa şahit olmanın psikolojik ve sosyal açıdan olumsuz etkiler oluşturduğu tespit edilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular alan yazın çerçevesinde tartışılmıştır.

Referanslar

Açıkgöz, T. (2017). Ortaokul öğrencilerinde akran zorbalığı ile okula karşı tutum (Tez No: 462314) [Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi-Sakarya]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.

Arslan, S. & Savaşer, S. (2009). Akran zorbalığını önlemede okul hemşiresinin rolü, Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 2 (3), 118-123.

Atik, G. (2006). İlköğretim ikinci kademe öğrencileri arasındaki zorbalık davranışını yordamada denetim odağı, benlik saygısı, aile stili, yalnızlık ve akademik başarının rolü. (Tez No: 205074) [Doktora tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi – Ankara]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.

Ayas, T. & Pişkin, M. (2015). Akran zorbalığı belirleme ölçeği ergen formu. Akademik Bakış Dergisi, 50, 316-324. https://dergipark.org.tr/download/articlefile/383065

Ayas, T. (2018). Okullarda yaygın sorun olan zorbalığı önlemek (3. baskı). Ankara: Vizetek Yayıncılık.

Ayas, T., Deniz, M., Kağan, M. & Kenç, M. F. (2010). An investigation of conflict resolution strategies of adolescents. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 2(2), 3545-3551. https://doi: 10.1016/j.sbspro.2010.03.549.

Baldry, A. C. & Farrıngton, D. P. (2000). Bullies and delinquents: Personal characteristics and parental styles. Journal of Community and Applied Social Psychology, 1, 17-18.

Beale A.V. & Scott, P.C. (2001). Bullybusters: Using drama to empower students to take a stand against bullying behavior. Professional School Counseling, 4, 300-306.

Beale, A. V. (2001). " Bullybusters": Using drama to empower students to take a stand against bullying behavior. Professional School Counseling, 4(4), 300.

Beane, A. L. (2008). Protect your child from bullying: Expert advice to help you recognize, prevent, and stop bullying before your child gets hurt. John Wiley ve Sons.

Berger, K. S. (2007). Update on bullying at school: Science forgotten?. Developmental review, 27, 90-126.

Bilgiç, E. (2007). İlköğretim 1. Kademede görülen zorba davranışların sınıf değişkenleri ve atmosferi algılamalarına göre incelenmesi (Tez No: 220611) [Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi- Adana]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.

Borg, M. (1999). The extent and nature of bullying among primary and secondary schoolchildren, Educational Research, 41, 137- 157.

Breen, R.L. (2006). A pratical guide to focus group research. Journal of Geography in Higher Education, 30 (3), 463 – 475.

Brown, S. L., Bırch, D. A. & Kancherla, V. (2005). Bullying perspectives: experiences, attitudes, and recommendations of 9- to 13-year-olds attending health education centers in the United States. Journal of School Health, 75, 384-392.

Cerezo, F. & Ato, M. (2005). Bullying in Spanish and English pupils: A sociometric perspective using the BULL-S questionnaire. Educational Psychology, 25 (4), 353-367.

Cole, D. A., Sinclair-McBride, K. R., Zelkowitz, R., Bilsk, S. A., Roeder, K., & Spinelli, T. (2016). Peer victimization and harsh parenting predict cognitive diatheses for depression in children and adolescents. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology, 45, 668–680.

Cowie, H. & Hutson, N. (2005). Peer support: A strategy to help bystanders challenge school bullying. NAPCE, 6, 40-44. doi: 10.1111/j.0264-3944.2005.00331.x

Creswell, J. W. (2023). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma nitel araştırma ve araştırma deseni (Çeviri Ed. M Bütün, SB Demir). Siyasal Kitabevi.

Çankaya, İ. (2011). İlköğretimde akran zorbalığı, Eğitim Fakültesi Dergisi, 24 (1), 81-92.

Çarkıt, E., & Bacanlı, F. (2020) Okullarda akran zorbalığı: Öğretmen görüşlerine göre nitel bir çalışma. International Journal of Society Researches, 15(24), 2545-2583. doi: 10.26466/opus.644848

Çelen, Ç., Çöp, E., Şenses D. G., Hekim, Ö., Göker, Z., Sekmen, E. & Üneri, Ö. Ş. (2020). Çocuk psikiyatrisi polikliniğine başvuran ergenlerde akran zorbalığı ile siber zorbalık ve öfke ifade tarzlarının ilişkisi. Türkiye Çocuk Hastanesi Dergisi, 14, 108- 18.https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/692179 adresinden edinilmiştir.

Çivilidağ, A. (2013). Gelişim süreci odağında ergenlik psikolojisi, Nobel Akademik.

Demirbağ, B.C. & Sarı C. (2019). İlk ve ortaokul öğrencilerinde akran zorbalığının sosyodemografik değişkenler açısından değerlendirilmesi: İlçe örneği. Halk Sağlığı Hemşireliği Dergisi, 1(3), 119-131.https://dergipark.org.tr/en/download/articlefile/908217 adresinden edinilmiştir.

Demirbaş, N. & Öztemel, K. (2022). Zorbalığa seyirci müdahale psiko-eğitim programının ortaokul öğrencilerinin zorbalığa müdahale becerilerine etkisi . Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi , 42 (2) , 1573-1604 . DOI: 10.17152/gefad.982817

Denzin, N. K., & Lincoln, Y. S. (2011). The SAGE Handbook of qualitative research. Thousand Oaks, CA: Sage.

Dinner, S. (2017). Relationships between peer victimization, social skills, and sociometric status in school-aged youth, The University of Arizona.

Doğan, S. & Keleş, O. (2022). Nedenleri sonuçları ve çözüm önerileri bağlamında akran zorbalığı: bir olgubilim çalışması . Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi , , 1-32 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/pauefd/issue/45672/1053832

Donnellan, C. (2006). Bullying issues. Independence Educational Publishers.

Dölek, N. (2002). Öğrencilerde zorbaca davranışların araştırılması ve önleyici bir program modeli (Tez No: 320413) [Doktora tezi, Marmara Üniversitesi – İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.

Drew, N. (2010). No Kidding about bullying: 126 ready-to-use activities to help kids manage anger, resolve conflicts, build empathy, and get along. Free Spirit Publishing.

Espelage, D.,& Swearer, S. (2004). Bullyıng in American schools- a social-ecological perspective on prevention and intervention. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.

Genç, G. (2007). Genel liselerde akran zorbalığı ve yönetimi. (Tez No: 226994) [Doktora tezi, İnönü Üniversitesi – Malatya]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.

Gladden, R. M., Vivolo-Kantor, A. M., Hamburger, M. E., & Lumpkin, C. D. (2014). Bullying surveillance among youths: Uniform definitions for public health and recommended data elements, version 1.0. Atlanta, GA; National Center for Injury Prevention and Control, Centers for Disease Control and Prevention and U.S. Department of Education.

Gökkaya, F., & Tekinsav Sütcü, S. (2020). Akran zorbalığının ortaokul öğrencileri arasındaki yaygınlığının incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(1), 40-54. doi: 10.16986/HUJE.2018042225.

Gökler R. (2009). Okullarda akran zorbalığı. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(2), 511-537. https://www.jhumansciences.com/ojs/index.php/IJHS/ article/download/565/436

Greenbaum, S., Turner, B., & Stephens, R. D. (1988). Set straight on bullies. Los Angeles: Pepperdine University Press.

Greenwood, C.W., & Martin, M. (2000). Çocuğunuzun okulla ilgili sorunlarını çözebilirsiniz. (Çev. F. Z. Dağıdır). Sistem Yayıncılık. (Orijinal eserin basım yılı 1995).

Güven, F. (2015). Ortaokul 8.sınıf öğrencilerinin zorbalık yapmaları ile zorbalığa maruz kalmalarının, cinsiyet, anne-baba eğitimi, sosyoekonomik düzey ve empati eğilimi açısından incelenmesi (Tez No: 408926) [Yüksek lisans tezi, Toros Üniversitesi-Mersin]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.

Hansen, R. (2016). Witness perceptions of peer victimization events in middle school, Thesis (Doctor of Philosophy), University of Wisconsin-Madison.

Harris, S., & Petrie, G. F. (2003). Bullying: The bullies, the victims, the bystanders. Scarecrow Press.

Hawkins, D. L., Pepler, D. J., & Craig, W. M. (2001). Naturalistic observations of peer interventions in bullying. Social Development, 10 (4), 512–527. https://doi.org/10.1111/1467-9507.00178

Hökelekli, H. (2007). Çocuk ve gençlerde şiddet olgusu ve önlenmesine yönelik öneriler. Değerler Eğitimi Dergisi, 5(14), 61‐78. Erişim adresi: https://ded.dem.org.tr/gorsel/pdf/ded-14-makale-3.pd

Jacobs, E. E., Masson, L. R. & Harvill, R. L. (2006). Group counseling strategies skills. Thomson Publication.

John Wiley & Sons Inc.

Karataş, H. (2011). İlköğretim okullarında zorbalığa yönelik geliştirilen programın etkisinin incelenmesi (Tez No: 304497) [Doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi – İzmir]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.

Kepenekçi, Y. & Çınkır, Ş. (2003). Öğrenciler arası zorbalık. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 34, 236-253.

Keskin, T. (2010). İlköğretim okullarındaki öğrencilerin akran zorbalığının benlik saygısıyla ilişkisi (Tez No: 278793) [Yüksek lisans tezi, Maltepe Üniversitesi-İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.

Kurt Demirbaş, N. & Öztemel, K. (2022). Zorbalığa seyirci müdahale psiko-eğitim programının ortaokul öğrencilerinin zorbalığa müdahale becerilerine etkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42 (2), 1573-1604 . doı: 10.17152/gefad.982817.

Külcü, P. D. (2015). Çocuklarda akran zorbalığı ve benlik saygısının incelenmesi (Tez No: 419937) [Yüksek lisans tezi, Mersin Üniversitesi-Mersin]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.

Lodge, J. & Frydenberg, E. (2007). Understanding engagement in the middle years of school: Relationships with coping and wellbeing. Paper presented at the 42nd Australian Psychological Society annual conference, Brisbane, Australia

Lyznicki, J., McCaffree, M. A. & Robinowitz, C. (2004). Childhood bullying: Implications for physicians. American Family Physician, 70(9), 1723-1729.

Marczyk, G., DeMatteo, D., & Festinger, D. (2005). Essentials of research design and methodology.

Neuman, L. W. (2014). Social research methods: qualitative and quantitative approaches (Seventh Ed.). Essex: Pearson Education Limited.

Olweus, D. (1993). Bullying at school what we know and what we can do. Blackwell Publishing.

Olweus, D. (1996). Bully/victim problems in school. Prospects, 26, 331-359.

Olweus, D. (2003). A profile of bullying at school. Educational Leaderships, 60, 12-17.

Olweus, D. (2005). A useful evaluation design, and effects of the olweus bullying prevention program. Psychology, Crime & Law, 11(4), 389–402.

Östberg, V., Modin, B., & Låftman, S. B. (2018). Exposure to school bullying and psychological health in young adulthood: A prospective 10-year follow-up study. Journal of School Violence, 17(2), 194-209.

Palancı, M. & Şimşek, M. (2014). Zorbacı davranışların aile sorunları bağlamında psikososyal nedenselliğinin incelenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 175-199. https://dergipark.org.tr/en/pub/amauefd/issue/1730/21236

Pişkin, M. & Ayas, T. (2007, 17 Ekim -19 Ekim). Akran zorbalığı belirleme ölçeği ergen formunun geliştirilmesi [Konferans sunumu]. 9. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, İzmir, Türkiye.

Pişkin, M. (2010). Examination of peer bullying among primary and middle school children in Ankara. Education and Science, 35 (156), 175-189.

Reyna, V. F. & Farley, F. (2006). Risk and rationality in adolescent decision making. Psychological Science in the Public Interest, 7, 1-44.

Rıvers, I. & Smıth, P. K. (1994). Types of bullying behaviour and their correlates. Aggressive Behavior, 20, 359-368.

Rigby, K. (2007). Bullying in school and what to do about it. Acer Press.

Rigby, K., & Slee, P. T. (1999). Suicidal ideation among adolescent school children, involvement in bully/victim problems and perceived low social support. Suicide andLife-Threatening Behavior, 29, 119-130.

Rosen, L. H., Scott, S. R., & DeOrnellas, K. (2017). An overview of school bullying. R.H. Rosen, K. DeOrnellas, S.R. Scott (Eds.) In Bullying in School, (pp. 1-22). Palgrave Macmillan.

Salmivalli, C. (2010). Bullying and the peer group: A review. Aggression and Violent Behavior, 15(2), 112-120. https://doi.org/10.1016/j.avb.2009.08.007

Salmivalli, C. Kaukiainen, A. & Voeten, M. (2005). Anti-bullying intervention implementation and outcome. British Journal of Educational Psychology, 75, 465- 487. doi: 10.1348/000709905X26011

Siyez, D. ve Kaya, A. (2011). Akran zorbalığı gruplarında empatik eğilim. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 23- 43.

Tanrıkulu, İ. (2015). The relationships between cyber bullying perpetration motives and personality traits: Testing uses and gratifications theory. (Tez No: 399846) [Doktora tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi – Ankara]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.

Tarshis, T. P. (2010). Living with peer pressure and bullying. Infobase Publishing.

Uysal, H. & Dinçer, Ç. (2012). Peer bullying during early childhood. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 5(4), 468-483.

Ültay, E., Akyurt, H. & Ültay, N. (2021). Sosyal bilimlerde betimsel içerik analizi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 10, 188- 201.

Vlachou, M., Botsoglou, K. & Andreou, E. (2013). Assessing Bully/Victim problems in preschool children: A multimethod approach. Journal of Criminology, doi:10.1155/2013/301658.

Wang, J., Iannotti, R. J., & Nansel, T. R. (2009). School bullying among adolescents in the United States: Physical, verbal, relational, and cyber. Journal of Adolescent Health, 45(4), 368–375. https://doi.org/10.1016/j.jadohealth.2009.03.021.

Whitted, K. & Dupper , D. (2005). Best practices for preventing or reducing bullying in schools. Children & Schools, 27(3), 167-175.

Wormington, S. V., Anderson, K. G., Schneider, A., Tomlinson, K. L. & Brown, S. A. (2016). Peer victimization and adolescent adjustment: does school belonging matter?, Journal of School Violence, 15, 1-21.

Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.

Zerff, R. M. (2011). Peer victimization and children’s ınternalizing problems: linking teacher-child relationship quality and child gender to early child behaviour adjustment, Thesis (Master of Arts), University of Victoria.

İndir

Yayınlanmış

2023-06-21

Nasıl Atıf Yapılır

Ciminli, A. (2023). Akran Zorbalığına Şahit Olan Öğrencilerin Algıları. Journal of Curriculum and Educational Studies, 1(1), 22–52. https://doi.org/10.5281/zenodo.8101863